Hiện mức độ ô nhiễm không khí đã đến mức cảnh báo. Đặc biệt, ô nhiễm không khí được coi là mối đe dọa sức khỏe môi trường lớn nhất thế giới. Nó có tác động tiêu cực đến môi trường, xã hội và nhân loại. Vậy nguyên nhân của ô nhiễm không khí là gì? Nó ảnh hưởng như thế nào đến con người và các sinh vật khác trên trái đất? Mời các bạn cùng tìm hiểu qua bài đọc dưới đây nhé!
MỤC LỤC
1. Ô nhiễm không khí là gì?
Ô nhiễm không khí là sự thay đổi của môi trường. Tương ứng, các tính chất vật lý, sinh học và hóa học của các yếu tố môi trường đã thay đổi. Sự thay đổi này sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của con người và các sinh vật khác.
Do đó, ô nhiễm không khí là sự thay đổi thành phần không khí. Sự thay đổi này chủ yếu là do bụi, hóa chất, khí lạ,… Sự thay đổi này sẽ gây ra biến đổi khí hậu. Giảm khả năng hiển thị hoặc ảnh hưởng đến sức khỏe con người và sinh học.
2.Tình trạng ô nhiễm không khí hiện nay
Ô nhiễm không khí không chỉ là vấn đề cấp bách ở các đô thị hay các khu công nghiệp mà hiện nay nó đã trở thành vấn đề cấp bách của toàn xã hội.
Theo báo cáo mới nhất của Tổ chức Y tế Thế giới, ô nhiễm không khí khiến hơn 6 triệu ca tử vong mỗi năm do ung thư phổi, nhồi máu cơ tim và tai biến mạch máu não.
Chất lượng không khí của 80% thành phố trên thế giới không đạt tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), chủ yếu ở các nước đang phát triển.
WHO đã tổng hợp dữ liệu về 3.000 thị trấn và làng mạc ở 103 quốc gia từ năm 2008 đến năm 2013 và cho biết rằng mặc dù một số khu vực đã được cải thiện nhưng nhu cầu toàn cầu về mức độ ô nhiễm không khí đô thị vẫn tăng 8%.
Viện Tác động Sức khỏe HEI có trụ sở tại Hoa Kỳ đã công bố báo cáo hàng năm về ô nhiễm không khí. Do đó, hơn 95% dân số thế giới đang hít phải khói thuốc và các mầm bệnh về đường hô hấp mỗi ngày.
Trước đó, báo cáo mới nhất của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết, ô nhiễm không khí khiến hơn 6,1 triệu người tử vong mỗi năm, trong đó hơn 1,7 triệu nạn nhân là trẻ em dưới 5 tuổi.
Ở Việt Nam, với sự phát triển của công nghiệp và giao thông vận tải, tình trạng ô nhiễm không khí ngày càng trở nên nghiêm trọng, có tới 34.332 người chết do ô nhiễm không khí. Hà Nội và TP.HCM thường xuyên chìm trong sương khói, chất lượng không khí vượt ngưỡng nguy hiểm, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của mọi đối tượng kể cả người khỏe mạnh.
3. Nguyên nhân gây ra ô nhiễm không khí
3.1 Nguyên nhân của ô nhiễm không khí từ tự nhiên
Nuyên nhân của ô nhiễm không khí có thể từ tự nhiên có thể kể đến như:
- Bụi không khí từ các khu vực rộng lớn hoặc thảm thực vật , sa mạc hoặc điểm ảnh gần sa mạc
- Sự tiêu hóa thức ăn của động vật sinh ra ở Metan
- Bụi từ các nguồn tự nhiên, thường là những khu vực rộng lớn có ít hoặc không có thảm thực vật
- Khí radon được tạo ra do sự phân rã phóng xạ trong vỏ trái đất. Khí radon là nguyên nhân phổ biến thứ hai gây ung thư phổi, chỉ đứng sau hút thuốc lá. Đặc biệt khí này không màu, không mùi khó phát hiện
- Khói và carbon monoxide từ cháy rừng
- Hoạt động của núi lửa tạo ra lưu huỳnh, clo và tro.
3.2 Nguyên nhân của ô nhiễm không khí do sản xuất công nghiệp
Các hoạt động công nghiệp sẽ tạo ra một lượng lớn khói bụng, lượng khói này sẽ trực tiếp thoát ra ngoài không khí. Kèm theo đó là các loại khí sinh ra trong quá trình đốt cháy nhiên liệu như carbon dioxide, carbon monoxide, sulfur dioxide, nitơ oxit, muội than….
Các hoạt động công nghiệp quân sự cũng có tác động đáng kể và là một tron những nguyên nhân của ô nhiễm không khí chẳng hạn như khí độc, vũ khí hạt nhân và các chất hóa học.
3.3 Ô nhiễm không khí do hoạt động công nghiệp
Trong quá trình động cơ hoạt động sẽ sinh ra các loại khí gây nguy hiểm trực tiếp đến sức khỏe con người như CO, CO2, SO2, NOx, Pb, CH4. Khói bụi do các phương tiện giao thông mang theo cũng là một nguyên nhân của ô nhiễm không khí.
Có tới 60-70% bụi siêu mịn PM2.5 được tạo ra từ xe máy, ô tô. Chúng có kích thước rất nhỏ bằng 1/30 lần sợi tóc và vô cùng nguy hiểm, và dễ đi sâu vào máu, phổi thôi qua đường hô hấp.
3.4 Quá trình sinh hoạt của con người
- Chủ yếu là quá trình nấu nướng, sử dụng nguyên liệu đốt.
- Vứt rác, bảo quản thực phẩm kém, sử dụng chất tạo mùi, v.v.
- Các hoạt động nông nghiệp, chẳng hạn như sử dụng thuốc trừ sâu
- Hút thuốc, uống rượu, …
- Một số loài hoa tỏa nhiều mùi thơm hoặc nồng như hoa sữa, hoa loa kèn… Loại hoa này
- được trồng ở nhiều nơi.
- Sự lây lan và phát triển của các bệnh đường hô hấp khác nhau như cúm và bệnh lao trong các khu dân cư.
4. Hậu quả của ô nhiễm không khí
4.1 Tác động của ô nhiễm không khí đối với động thực vật
Ô nhiễm không khí gây ra những tác hại nghiêm trọng đối với động vật và thực vật. Khi các hợp chất có hại như sulfur dioxide, nitrogen dioxide, carbon monoxide, hydrogen sulfide, chì,… xâm nhập vào cơ thể sống, chúng có thể gây tắc nghẽn đường hô hấp. Đặc biệt là đối với động vật. Do đó, nó làm giảm hệ thống miễn dịch và sự trao đổi chất.
Cây ăn quả thường rất nhạy cảm với những thay đổi của môi trường. Cây ăn quả tiếp xúc với hợp chất HF có thể gây rụng lá nhiều. Ô nhiễm không khí cũng góp phần làm trái đất nóng lên thông qua hiệu ứng nhà kính.
Các hóa chất độc hại có trong không khí ô nhiễm có thể gây ra mưa axit. Mưa axit có khả năng tiêu diệt các vi sinh vật có ích trong đất và phá hoại mùa màng. Mưa axit cũng có thể làm thay đổi chất lượng nước của sông, suối và hồ.
Các hợp chất cũng có thể liên kết với nước có trong không khí. Đồng thời, các hợp chất này sau mưa sẽ ngấm xuống đất, gây tác hại không thể cứu vãn. Điều này sẽ gây ra cái chết của một số lượng lớn động vật và thực vật. Các hóa chất độc hại cũng có khả năng thâm nhập vào chuỗi thức ăn và gây ngộ độc. Nó cũng gây ô nhiễm không khí nước và gây nguy hiểm cho các sinh vật sống dưới nước. Mưa axit cũng là một trong những hậu quả của ô nhiễm không khí.
4.2 Tác hại đối với con người
Tác động của ô nhiễm không khí đối với sức khỏe con người là hậu quả nghiêm trọng nhất. Nó khiến người mắc các bệnh về đường hô hấp, ung thư, vô sinh,… ngày càng nhiều.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), khoảng 7 triệu người chết mỗi năm do các bệnh liên quan đến ô nhiễm không khí, chẳng hạn như bệnh tim, bệnh phổi và đột quỵ. Mỗi ngày, khoảng 93% trẻ em dưới 15 tuổi (tương đương 1,8 tỷ trẻ em) trên thế giới hít thở không khí ô nhiễm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ.
Tác động đến hệ hô hấp:
Với sự ra đời của thời đại công nghiệp hóa hiện nay, sự phát triển nhanh chóng khiến con người ngày càng có nhu cầu sử dụng các phương tiện, công cụ để đơn giản hóa cuộc sống của con người. Điều này dẫn đến tăng tỷ lệ khói trong không khí. Con người hàng ngày hít phải một lượng lớn khói bụi ô nhiễm. Ảnh hưởng xấu đến phổi và đường hô hấp.
ô nhiễm không khí gây áp lực lớn lên phổi và gây hại cho đàn dê. Đồng thời, nó có thể làm giảm bớt các triệu chứng của những người đã mang mầm bệnh. Ví dụ như hen suyễn, suy hô hấp, viêm phế quản, v.v. Đặc biệt là những người sống ở những khu vực đông dân cư như thành phố. Những nơi này chứa rất nhiều rác và khói bụi giao thông. Do đó, tỷ lệ mắc các bệnh về đường hô hấp cũng cao hơn so với vùng nông thôn.
Gây nên những bệnh nguy hiểm:
Tác hại của ô nhiễm không khí đối với con người là vô cùng nguy hiểm. Đặc biệt là tác động của bụi mịn. Đặc biệt bụi mịn PM2.5 là tác nhân gây ảnh hưởng lớn nhất. Nó được đánh giá là chất gây ô nhiễm không khí có ảnh hưởng lớn nhất đến sức khỏe con người. Vì kích thước rất nhỏ của nó. Chỉ khoảng 2,5 micron. Đây là khoảng 3% đường kính của một sợi tóc người. Do đó, nó có khả năng lắng đọng, thẩm thấu và thấm sâu vào các phế nang và máu.
Chúng ta hít thở khoảng 10.000 lít không khí trở lên mỗi ngày, tùy thuộc vào độ tuổi và hoạt động thể chất. Vì vậy, nếu nồng độ bụi PM2.5 trong không khí cao thì cần phải tiếp xúc hàng ngày. Điều này làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe cấp tính và mãn tính.
Cụ thể, các hạt này có thể đi qua hệ thống miễn dịch của cơ thể. Đi sâu vào hệ thống hô hấp và tuần hoàn. Sau đó dần dần làm tổn thương phổi, tim và não của con người. Gây ra nhiều loại bệnh nguy hiểm. Nó là một bệnh nhiễm trùng đường hô hấp dưới cấp tính. Gây đột quỵ, suy nhược thần kinh, bệnh tim, hen suyễn, viêm phổi, ung thư phổi, v.v.
Ô nhiễm không khí là một trong những nguyên nhân gây ra những căn bệnh nguy hiểm
Đầu độc cơ thể:
Ngoài bụi mịn, các hạt muội than và oxit nitơ thải ra từ ô tô, nhà máy sản xuất, nhà máy điện cũng có thể tạo thành hỗn hợp chất ô nhiễm cực kỳ nguy hiểm. Sau khi hít vào, chúng sẽ di chuyển qua máu của bạn khắp cơ thể. Những loại bụi này đặc biệt nguy hiểm khi chúng là các hợp chất hữu cơ, thuốc trừ sâu, kim loại nặng … nó có thể gây ngộ độc cơ thể, hen suyễn hoặc ung thư …
Gây vô sinh:
Theo kết quả của một nhóm nghiên cứu tại một trường đại học Trung Quốc. Nghiên cứu tức thì này đã khảo sát 6.500 nam giới sống ở Đài Loan. Kết quả cho thấy chất lượng tinh trùng của những người sống trong khu vực ô nhiễm này yếu hơn rất nhiều. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng mỗi mét khối ô nhiễm hạt vật chất trong không khí tăng 0,005 miligam. Nó làm tăng nguy cơ gia nhập nhiều nhóm tinh trùng yếu lên 26%.
Ảnh hưởng đến mắt và gây ra các bệnh ngoài da:
Ô nhiễm không khí không chỉ ảnh hưởng đến đường hô hấp, xâm nhập trực tiếp vào các cơ quan nội tạng qua đường hô hấp mũi miệng,… mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến mắt. Mắt là một cơ quan nhạy cảm của con người. Các yếu tố như ánh nắng, gió, bụi có ảnh hưởng trực tiếp đến mắt, gây ra nhiều bệnh nguy hiểm.
Môi trường ô nhiễm ảnh hưởng đến mắt, khiến mắt tiết nước và gây viêm nhiễm, thường gặp nhất là mắt bị đỏ, rát và chảy nước mắt. Ngứa mắt, chảy nhiều, khô, cộm, suy giảm thị lực, v.v. Thậm chí, nó có thể gây ra những căn bệnh nguy hiểm như đục thủy tinh thể hay ung thư. Nó cũng có thể gây ra các bệnh về da, rụng tóc, hói đầu, v.v.
Tác động của ô nhiễm không khí đối với kinh tế và xã hội
Ô nhiễm không khí có thể gây ra nhiều tác động tiêu cực đến kinh tế và xã hội. Chúng gây ra những thiệt hại về kinh tế. Bởi nếu người dân mắc nhiều bệnh sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng nông sản, thủy sản.
Đồng thời, các yếu tố lý hóa của môi trường cũng có nhiều thay đổi. Về việc chi tiền để cải thiện môi trường sống của người dân, nền kinh tế cũng bị thiệt hại nhiều hơn. Ngoài ra, môi trường bị ô nhiễm cũng sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động du lịch, mua sắm của con người.
5. Biện pháp khắc phục ô nhiễm không khí hiệu quả
Để giảm ô nhiễm không khí, chúng ta nên sử dụng một số biện pháp hữu ích, chẳng hạn như các biện pháp kỹ thuật, sinh học và quy hoạch.
5.1 Sử dụng các biện pháp kỹ thuật
- Thay thế máy móc công nghiệp cũ, lạc hậu bằng máy công cụ công nghiệp mới hiện đại nhằm tiết kiệm nhiên liệu, giảm khí thải.
- Chúng tôi không sử dụng phương pháp đốt và sưởi ấm công nghiệp mà sử dụng điện năng để giảm ô nhiễm không khí.
- Khí thải được xử lý trước khi thải ra môi trường.
5.2 Sử dụng biện pháp quy hoạch
- Khuyến khích người dân sử dụng các phương tiện giao thông công cộng để giảm ùn tắc giao thông và giảm lượng khói, bụi do các phương tiện giao thông sinh ra.
- Các biện pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm không khí, như: Trồng nhiều cây xanh ở những nơi đông dân cư, gần nhiều phương tiện qua lại. Nên trồng thêm các loại cây có tác dụng thanh lọc không khí trong nhà như cây lưỡi hổ, lô hội, tuyết tùng, thường xuân.
- Thúc đẩy và nâng cao nhận thức của mọi người về việc cùng nhau bảo vệ môi trường. Thực hiện các biện pháp giảm thiểu lượng khí độc hại thải ra môi trường. Chung sức thực hiện các hoạt động “trồng cây, trồng rừng”. Phạt nặng những kẻ cố tình đốt rừng.
- Các biện pháp khắc phục ô nhiễm không khí, chẳng hạn như tiết kiệm nhiên liệu, tắt tất cả các thiết bị điện trước khi rời khỏi nhà và sử dụng nhiên liệu sạch như năng lượng mặt trời và năng lượng gió.
- Hạn chế sử dụng nhiên liệu đốt như than, củi, lò sưởi, thuốc lá
- Sử dụng công nghệ sạch thân thiện với môi trường. Sử dụng các phương pháp sinh học trong nông nghiệp thay vì sử dụng các hóa chất độc hại.
5.3 Sử dụng liệu pháp sinh học
- Sử dụng máy lọc không khí chất lượng cao để lọc bụi, đồng thời sử dụng khẩu trang có chứa than hoạt tính khi ra ngoài để giảm bớt khí bụi độc hại xâm nhập vào cơ thể.
- Xử lý chất thải đúng quy định trước khi phân hủy
- Lọc khí thải để giảm ô nhiễm không khí
Ô nhiễm không khí đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường sống và con người. Vì vậy, biết được các nguyên nhân của ô nhiễm không khí việc cần làm là chúng ta nên thực hiện các biện pháp khắc phục để đẩy lùi ô nhiễm không khí. Hơn hết vẫn là việc nâng cao ý thức bảo vệ môi trường của mọi người. Bảo vệ môi trường cũng chính là bảo vệ chính cuộc sống của chúng ta.
